"ดอกมะลิ"ดอกไม้ที่หลายคนรู้จัก และนิยมปลูกเป็นไม้ดอกประดับไว้ตามบ้าน ดอกมะลิเป็นตัวแทนของความรักที่บริสุทธิ์ ด้วยเป็นดอกไม้ที่มีสีขาว มีกลิ่นหอม และยังถูกนำมาสร้างเป็นสัญลักษณ์ของ "วันแม่"
มะลิ เป็นพรรณไม้ยืนต้น เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก จนถึงขนาดกลางบางชนิดมีลำต้นแบบเถาเลื้อย ลำต้นมีความสูงประมาณ 1-3 เมตร มีเปลือกเป็นผิวสีขาว มีสะเก็ดรอยแตกเล็กน้อย ลำต้นเล็กกลมแตกกิ่งก้านสาขาไปรอบ ๆ ลำต้น ใบเป็นใบเดียวแตกใบเรียงกันเป็นคู่ๆ ออกดอกเป็นช่อ ออกตามส่วนยอดหรือตามง่ามใบ ดอกเล็กสีขาวมีกลีบดอกประมาณ 6-8 กลีบ เรียงกันเป็นวงกลมหรือซ้อนกันเป็นชั้นแล้วแต่ชนิดของพันธุ์ ขนาดดอกบานเต็มที่กว้างโดยรอบประมาณ 2-3 ซม. มีผลเป็นรูปกลมรีเล็ก เมื่อสุกจะมีสีดำภายในมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด ลักษณะของลำต้นและดอก จะมีความแตกต่างกันไปตามชนิดของพันธุ์
มะลิมีมากมายหลายสายพันธุ์ เรามาทำความรู้จักกับ มะลิพันธุ์ต่าง ๆ กันครับ
มะลิลา
มีลักษณะเป็นไม้รอเลื้อย กิ่งอ่อนและกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนมีขน ใบเป็นใบเดียวออกเป็นคู่ตรงกันข้ามกัน ใบเป็นรูปไข่ขอบเรียบ ดอกออกเป็นช่อ มี 3 ดอก ดอกกลางบานก่อน กลีบดอกชั้นเดียว ปลายกลีบมน ดอกสีขาว มะลิชนิดนี้ จะใช้ในการเด็ดดอกขาย
............................................................................................................
มะลิลาซ้อน
ลักษณะต้น ใบ อื่น ๆ คล้ายมะลิลา แต่ใบใหญ่กว่าดอกออกเป็นช่อ มี 3 ดอก และดอกกลางบานก่อน เช่นกัน แต่มีดอกซ้อน 3-4 ชั้น ปลายกลีบมน
............................................................................................................
มะลิถอด
ลักษณะโดยทั่ว ๆ ไป ทั้งต้น ใบ การจัดเรียงของใบ รูปแบบของใบคล้ายมะลิลาซ้อน แต่ใบเป็นคลื่น ดอกเป็นช่อมี 3 ดอก ดอกซ้อนมากชั้นกว่า คือ 3-6 ชั้น ดอกสีขาว มีกลิ่นหอมมาก ขนาดดอก 2.5-3.5 ซม.
............................................................................................................
มะลิซ้อน
ลักษณะทั่ว ๆ ไปคล้ายมะลิถอด และมะลิลาซ้อน แต่ใบมีลักษณะแคบกว่า ดอกออกเป็นช่อมี 3 ดอกเช่นกัน กลีบดอกซ้อน แต่ซ้อนกว่า 5 ชั้น แต่ละชั้นมีกลีบดอก 10 กลีบ ขึ้นไป ขนาดดอก 3-4 ซม. ดอกสีขาว กลิ่นหอมมาก
............................................................................................................
มะลิพิกุล หรือมะลิฉัตร
มีลักษณะต่าง ๆ คล้ายกับ 4 ชนิดแรก ใบคล้ายมะลิซ้อนและมีคลื่นเล็กน้อย ดอกเป็นช่อ 3 ดอก ดอกซ้อนเป็นชั้น ๆ เห็นได้ชัด (คล้ายฉัตร) และดอกมีขนาดเล็กพอ ๆ กับดอกพิกุล ขนาดดอก 1-1.4 ซม. ดอกสีขาว กลิ่นหอม
............................................................................................................
เป็นไม้รอเลื้อย ดอกเป็นกระจุก ๆ หนึ่ง มี 5-6 ดอก กลิ่นหอมฉุน
............................................................................................................
มะลิพวง
มีลักษณะลำต้นเป็นไม้พุ่ม กิ่งอ่อนและกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน มีขนเห็นเด่นชัดเช่นกัน ใบและรูปแบบตลอดจนการจัดเรียง คล้ายมะลิอื่น ๆ แต่ใบมีขนเห็นเด่นชัด ดอกออกเป็นช่อแน่น สีขาวกลีบดอกชั้นเดียว กลีบเล็กยาว ปลายแหลม ขนาดดอก 3-4.5 ซม. มีกลิ่นหอมมาก
............................................................................................................
มะลิเลื้อย
ลำต้นเลื้อยไปตามพื้นดินยาวประมาณ 1 ฟุต ใบเล็กกว่าพันธุ์อื่นมาก
............................................................................................................
มะลิวัลย์ หรือมะลิป่า
เป็นไม้เถาเลื้อย พาดต้นไม้อื่นหรือขึ้นร้าน ใบเล็กกว่าและยาวกว่ามะลิอื่น ๆ กลีบดอกเล็กยาว สีขาว กลิ่นหอมเย็นชืด
การขยายพันธุ์ ต้นมะลินิยมขยายพันธ์ด้วยการปักชำ โดยใช้กิ่งพันธุ์กึ่งแก่กึ่งอ่อน ตัดให้มีความยาว 4 นิ้ว หรือถ้านับข้อควรมีอย่างน้อย 3 ข้อ การตัดควรตัดให้ชิดข้อ และดึงใบส่วนที่อยู่ด้านล่างทิ้ง แล้วนำไปปักชำลงบนแปลงเพาะชำ ควรเว้นระยะระหว่างแถวและกิ่ง 2 x 2 นิ้ว รดน้ำและสารเคมีป้องกันเชื้อรา เมื่อรากออกแล้วให้นำลงไปปลูกในถุง 2 x 3 นิ้ว ใส่ดินมีขุยมะพร้าว และปุ๋ยคอก เมื่อต้นมะลิแข็งแรงแล้วจึงนำไปปลูกต่อไป
การเพาะปลูก
ต้นมะลิ ต้องปลูกในช่วงฤดูฝน คือ เดือน มิถุนายน ถึง กรกฏาคม ของทุกปี โดยการขุดหลุมที่มีความกว้างลึกและยาวด้านละ 50 ซม. ใส่ปุ๋ยคอก และวัสดุอื่น ทิ้งไว้ประมาณ 7-10 วัน หลังจากนั้นให้นำต้นมะลิลงปลูก มะลิเมื่อโตควรได้รับแสงแดดเต็มที่ เพื่อให้ออกดอกดก
